Pneumocystis-infectie tijdens de zwangerschap

Inhoudsopgave

Pneumocystis jirovecii en zijn relevantie tijdens de zwangerschap

Als je zwanger bent, wil je alles weten over je gezondheid en die van je baby. Bij Verloskundigen PuurBegin in Kampen begrijpen we dat en delen we graag kennis over zeldzame maar belangrijke onderwerpen, zoals de Pneumocystis-infectie. Pneumocystis jirovecii is een schimmel die een ernstige longontsteking, bekend als Pneumocystis pneumonia (PCP), kan veroorzaken bij mensen met een verzwakt immuunsysteem. Tijdens de zwangerschap verandert je immuunsysteem om je baby te beschermen, wat je iets vatbaarder kan maken voor infecties zoals PCP. Hoewel PCP zeldzaam is bij gezonde zwangere vrouwen, is het risico hoger als je aandoeningen hebt zoals HIV of bloedkanker. In deze blog duiken we diep in wat deze infectie betekent, hoe vaak het voorkomt, en hoe je jezelf en je baby kunt beschermen. We baseren ons op recente onderzoeken om je betrouwbare informatie te geven.

Epidemiologie van Pneumocystis-infectie bij zwangere vrouwen

Hoe vaak komt een Pneumocystis-infectie voor bij zwangere vrouwen? Onderzoek toont aan dat asymptomatische kolonisatie – waarbij de schimmel aanwezig is zonder klachten te veroorzaken – voorkomt bij 5,4% tot 46,5% van de zwangere vrouwen. Een studie uit 2003 in Santiago, Chili, vond dat 15,5% van de zwangere vrouwen in het derde trimester P. jirovecii DNA in hun neus had, tegenover 0% bij niet-zwangere vrouwen (Pregnancy and Asymptomatic Carriage). Alle positieve vrouwen hadden al eerder een zwangerschap gehad, wat suggereert dat eerdere zwangerschappen een rol kunnen spelen.

Een recente review uit 2025 analyseerde 26 studies en vond dat PCP vooral voorkomt bij zwangere vrouwen met HIV, vooral vóór de komst van antiretrovirale therapie. Recent zijn ook gevallen gemeld bij vrouwen met hematologische maligniteiten, zoals leukemie. In placenta-onderzoeken was de kolonisatieprevalentie 38,4% in 2022 en 40% in 2009, wat wijst op een mogelijk risico voor verticale transmissie naar de baby (Pneumocystis Infection Review).

Risicofactoren voor Pneumocystis-infectie tijdens de zwangerschap

Zwangerschap zelf is al een bijzondere tijd waarin je immuunsysteem verandert. Het verschuift van een sterke celgebonden afweer (Th1) naar een meer humorale afweer (Th2), wat je iets vatbaarder maakt voor infecties zoals PCP. Hormonale veranderingen, zoals hogere niveaus van progesteron en oestrogeen, kunnen dit effect versterken (Pregnancy and Asymptomatic Carriage). Maar er zijn ook andere risicofactoren:

HIV-infectie: Vrouwen met een CD4-telling onder 200 cellen/mm³ lopen een significant risico (NIH Guidelines).
Bloedkankers: Aandoeningen zoals lymfomen verhogen het risico, zoals gezien in recente gevallen (Pneumocystis Infection Review).
Medicatie of andere aandoeningen: Gebruik van corticosteroïden of aandoeningen zoals lupus kunnen je immuunsysteem verzwakken.

Als je een van deze risicofactoren hebt, is het slim om dit met je verloskundige in Kampen te bespreken voor extra monitoring.

Klinische presentatie en diagnose van Pneumocystis pneumonia bij zwangere vrouwen

PCP kan lastig te herkennen zijn omdat de symptomen lijken op andere longproblemen. Je kunt last hebben van:

Koorts
Droge hoest
Kortademigheid
Nachtzweten
Gewichtsverlies

Deze klachten kunnen tijdens de zwangerschap worden verward met normale veranderingen, zoals vermoeidheid. Daarom is het belangrijk om alert te zijn, vooral als je een risicofactor hebt. Diagnose begint vaak met een borst-CT, die veilig is voor je baby met een lage stralingsdosis (gemiddeld 0,22 mGy). Daarnaast kan een arts een test doen, zoals PCR op slijm uit je longen, om de schimmel te bevestigen. In sommige gevallen wordt een bloedtest gebruikt om zuurstofniveaus te controleren. Snelle diagnose is cruciaal, dus aarzel niet om contact op te nemen met je verloskundige in Kampen als je ademhalingsklachten hebt (Pneumocystis Infection Review).

Behandelopties voor Pneumocystis pneumonia in de zwangerschap

Als PCP wordt vastgesteld, is snelle behandeling essentieel. De standaardbehandeling is trimethoprim-sulfamethoxazole (TMP/SMX), maar artsen zijn voorzichtig in het eerste trimester vanwege mogelijke risico’s voor je baby. In latere trimesters wordt het vaak gebruikt als de voordelen opwegen tegen de risico’s. Alternatieven zijn:

Clindamycine-primaquine: Geschikt voor milde gevallen, maar minder gegevens over zwangerschap.
Atovaquone: Een optie voor lichtere infecties.
Pentamidine (intraveneus): Gebruikt bij ernstige gevallen of als TMP/SMX niet werkt.

Een studie uit 2001 toonde aan dat 60% van de HIV-positieve zwangere vrouwen met PCP succesvol werd behandeld met TMP/SMX of pentamidine en uit het ziekenhuis werd ontslagen (Pneumocystis carinii pneumonia). Behandeling gaat vaak gepaard met zuurstoftherapie en soms beademing bij ernstige gevallen. Overleg altijd met je arts om de veiligste optie voor jou en je baby te kiezen.

Verticale transmissie en neonatale uitkomsten

Een zorg bij Pneumocystis-infectie is dat de schimmel van jou naar je baby kan worden overgedragen, wat ademhalingsproblemen kan veroorzaken, zoals respiratoire distress syndroom (RDS) of bronchopulmonaire dysplasie (BPD). Studies tonen aan dat de schimmel in 38,4% (2022) en 40% (2009) van de placenta’s aanwezig is, wat wijst op een hoog risico op verticale transmissie (Pneumocystis Infection Review). Mogelijke gevolgen voor je baby zijn:

Fetale dood (gerapporteerd in drie studies)
Spontane abortus (één studie)
Vroeggeboorte
Zeldzaam: PCP bij de pasgeborene

Deze risico’s maken het extra belangrijk om PCP vroeg te herkennen en te behandelen, vooral als je een risicofactor hebt. Bespreek met je verloskundige hoe je deze risico’s kunt minimaliseren.

Preventiestrategieën voor zwangere vrouwen

Voorkomen is beter dan genezen, vooral bij een infectie zoals PCP. Als je HIV-positief bent en je CD4-telling lager is dan 100 cellen/mm³, kan je arts preventieve medicijnen zoals TMP/SMX aanraden (NIH Guidelines). Voor andere risicogroepen, zoals vrouwen met bloedkanker, wordt preventie op maat overwogen. Daarnaast kun je zelf stappen zetten:

Hygiëne: Was je handen regelmatig en vermijd contact met zieke mensen.
Vermijd risicovolle omgevingen: Blijf weg uit ziekenhuizen of drukke plaatsen als je immuunsysteem zwak is.
Regelmatige controles: Laat je immuunstatus checken als je een risicofactor hebt.

PCP is zeldzaam bij gezonde zwangere vrouwen, dus maak je geen zorgen als je geen risicofactoren hebt. Bij twijfel kun je altijd overleggen met je verloskundige.

Conclusie en sleutelinzichten

Een Pneumocystis-infectie tijdens de zwangerschap is zeldzaam, maar kan ernstige gevolgen hebben, vooral voor vrouwen met HIV of andere immuunstoornissen. Asymptomatische kolonisatie komt voor bij 5,4% tot 46,5% van de zwangere vrouwen en kan leiden tot verticale transmissie, met risico’s zoals ademhalingsproblemen bij je baby. Symptomen zoals hoest en kortademigheid vragen om snelle diagnose met tests zoals een borst-CT. Behandeling met TMP/SMX is effectief, maar moet zorgvuldig worden afgestemd op je Ascertainable risks are low, and preventive measures, zoals goede hygiëne en medicatie, kunnen helpen om PCP te voorkomen.

Bij Verloskundigen PuurBegin in Kampen zijn we toegewijd aan het informeren van zwangere vrouwen over hun gezondheid. Als je vragen hebt over infecties of andere zwangerschapsgerelateerde onderwerpen, neem dan gerust contact met ons op. Samen zorgen we voor een veilige en gezonde zwangerschap voor jou en je baby.

Blijf op de hoogte!

Volg ons op social media voor het laatste nieuws en een kijkje achter de schermen bij Verloskundigen PuurBegin in Kampen. Ontdek de dagelijkse avonturen van onze verloskundigen, waardevolle tips voor aanstaande ouders en inspirerende verhalen uit de praktijk. Klik op de onderstaande knoppen en blijf verbonden met ons hartverwarmende team!