8 dingen over snoepgroenten en PFAS-pesticiden

PFAS in snoepgroenten voor je kleintje

Je kent ze wel, die handige zakjes met kleine tomaatjes, mini-komkommers, snoepworteltjes en kleurige paprikastengels. Snoepgroenten, speciaal bedacht om jonge kinderen te laten wennen aan vers eten. Maar recent onderzoek uit 2025 brengt een schaduw over deze populaire snacks. We duiken erin, want als verloskundige in Dronten horen we vaak hoe zwangeren worstelen met keuzes rond eten en gezondheid. PFAS in snoepgroenten, dat zijn persistente chemicaliën uit pesticiden die niet zomaar verdwijnen. Ze hopen zich op en kunnen invloed hebben op de groei van je baby.

In dit artikel belichten we het PAN-onderzoek van november 2025, waar 20 samples uit supermarkten als Albert Heijn en Jumbo werden getest. Vier producten bevatten resten boven de strenge babynorm van 0,01 mg/kg. Dat klinkt technisch, maar het betekent dat deze groentjes niet voldeden aan de limiet voor kant-en-klare babyvoeding. Voor zwangeren is dit relevant, want PFAS passeert de placenta en kan de ontwikkeling van je kleintje beïnvloeden. We leggen de cijfers uit, de risico’s en praktische stappen. Samen kijken we naar feiten, zonder paniek, zodat je met een gerust hart blijft genieten van gezonde maaltijden. Want variatie in eten blijft essentieel tijdens je zwangerschap.

Laten we beginnen bij de basis: waarom snoepgroenten zo’n hit zijn en wat dit onderzoek precies onthult over PFAS en pesticiden.

Wat maakt snoepgroenten zo aantrekkelijk voor jonge eters?

Snoepgroenten zijn die schattige, beetgrote versies van alledaagse groenten, verpakt in vrolijke zakjes met soms zelfs tekenfilmfiguren erop. Snoeptomaten glanzen rood, snoepkomkommers knisperen fris, snoepwortels hebben een zoete bite en snoeppaprika’s stralen in geel en rood. Je geeft ze mee in de lunchbox of serveert ze als tussendoortje en ineens eet je kind meer groente zonder morren. In Nederland kopen ouders ze massaal bij de grotere supermarkten, want ze zijn gemakkelijk en lijken puur natuur.

Maar waarom juist deze vorm? Kinderen onder de vier hebben een kleinere maag en kiezen vaak voor zoet en knapperig. Deze groentjes passen perfect daarbij, met een natuurlijk suikergehalte dat ze smakelijk maakt. Volgens het Voedingscentrum eten jonge kinderen te weinig groente – gemiddeld 60 gram per dag in plaats van de aanbevolen 100 gram. Snoepgroenten vullen dat gat en dat juichen we toe. Toch waarschuwt het recente PAN-onderzoek uit 2025 dat niet alles zo onschuldig is als het lijkt. In 20 geteste zakjes, gekocht in augustus 2025, zaten in vier gevallen pesticideresten, waaronder PFAS-varianten.

PFAS, of per- en polyfluoralkylstoffen, komen uit pesticiden die boeren gebruiken tegen plagen. Ze breken niet af, vandaar de bijnaam ‘forever chemicals’. Voor zwangeren betekent dit extra aandacht, want je baby krijgt alles mee wat jij binnenkrijgt. We zien bij Verloskundigen Dronten dat veel vrouwen in Dronten hierover praten tijdens controles. Het is geen reden om groente te schrappen – verre van – maar wel om slimmer te kiezen. Volgende keer duiken we dieper in dat onderzoek, met exacte cijfers en wat ze voor jouw situatie inhouden.

Het PAN-onderzoek uit 2025: een blik achter de verpakking

In november 2025 publiceerde Pesticide Action Network Nederland (PAN-NL) een rapport gebaseerd op tests van 20 snoepgroenten, ingekocht bij vijf grote ketens: Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Plus en Aldi. De monsters – snoeptomaten, snoepkomkommers, snoeppaprika’s en snoepwortels – kwamen uit Nederlandse winkels, maar de teelt zat soms in het buitenland, zoals Portugal. Het laboratorium in Ridderkerk analyseerde op 800 mogelijke pesticiden met gevoelige methodes, zoals LC-MS/MS en detecteerde resten vanaf 0,01 mg/kg.

Goed nieuws eerst: in 80 procent van de samples, dus 16 zakjes, zaten geen meetbare resten. Dat is beter dan het gemiddelde in NVWA-tests uit 2021-2023, waar groenten vaak 1,4 tot 2 residuen per stuk hadden. Maar in de vier positieve gevallen vonden ze acht verschillende stoffen, allemaal boven de babynorm. Neem de Lidl snoeppaprika: 0,021 mg/kg spirotetramat, een insecticide verboden in Nederlandse paprikateelt maar toegestaan in Portugal. Of de Aldi snoepkomkommer met 0,102 mg/kg cyantraniliprole, een PFAS-pesticide die 1.000 procent boven de babynorm zat.

Dit onderzoek, gedaan in opdracht van BNNVARA’s Kassa, benadrukt het verschil tussen normen. Voor verse groente gelden MRL’s tot 10 mg/kg, maar voor babyvoeding is 0,01 mg/kg de grens, gebaseerd op EU-richtlijn 2006/125/EG. Waarom? Omdat kinderen en foetussen gevoeliger zijn. Toxicoloog Paul Scheepers van Radboud Universiteit pleit voor uitbreiding van die strenge norm naar alle kindgerichte producten. Het rapport waarschuwt ook voor het ‘cocktaileffect’: meerdere stoffen versterken elkaar, wat niet in tests wordt meegenomen. Voor jou als zwangere is dit een reminder om te variëren, maar geen oproep tot stoppen met groente. Wij van Verloskundigen Dronten merken dat zulke inzichten rust geven als je ze begrijpt.

Welke pesticiden duiken op en wat zeggen de meetwaarden?

Laten we de gevonden stoffen uitpluizen, want cijfers maken het tastbaar. In het PAN-rapport van 2025 staan acht residuen genoteerd, elk met een concentratie in mg/kg vers gewicht. Bij de Albert Heijn snoeppaprika zaten acetamiprid (0,014 mg/kg), een neonicotinoïde-insecticide dat bijen schaadt en verdacht reprotoxisch is, pyridalyl (0,024 mg/kg), een PFAS-pesticide en methoxyfenozide (0,032 mg/kg), een groeiregulator en kandidaat voor vervanging.

De Aldi snoepkomkommer had fludioxonil (0,036 mg/kg), een fungicide en hormoonverstorer, cyprodinil (0,062 mg/kg), eveneens hormoonverstorend en cyantraniliprole (0,102 mg/kg), een PFAS-stof die TFA afgeeft, een zuur dat in drinkwater opduikt. Bij Lidl was spirotetramat (0,021 mg/kg) en zijn metaboliet (0,017 mg/kg) aanwezig, reprotoxisch volgens EU-classificatie R2. Jumbo’s snoepwortels toonden prosulfocarb (0,021 mg/kg), een herbicide.

Deze waarden liggen onder de algemene MRL’s – bijvoorbeeld 0,5 mg/kg voor acetamiprid op paprika – maar overschrijden de babynorm met 140 tot 1.020 procent. De babynorm, uit EU-verordening 2016/127, beschermt zuigelingen omdat hun ADI (aanvaardbare dagelijkse inneming) lager is; het Wetenschappelijk Comité voor Voeding adviseerde in 1997 al strengere limieten voor peuters. Relevant voor zwangeren? Ja, want deze stoffen passeren de placenta, zoals EFSA-studies uit 2013 aantonen. Het betekent niet dat één hapje schadelijk is, maar cumulatief wel aandacht verdient. Door te wassen verwijder je oppervlakteresten, maar systemische pesticiden zoals PFAS blijven hangen. Zo zie je: kennis van deze getallen helpt je bewuste keuzes maken.

Gezondheidsrisico’s van PFAS tijdens je zwangerschap

PFAS, die forever chemicals, hopen zich op in je lichaam en blijven jaren hangen. Tijdens de zwangerschap is dat extra van belang, want ze kruisen de placenta en bereiken je baby. Het RIVM in Nederland meldt in 2023 dat we hier te veel PFAS binnenkrijgen via eten, vooral vis en groente, met effecten op het immuunsysteem en cholesterol. Maar voor zwangeren wijst onderzoek naar meer: een verband met lager geboortegewicht, zoals het Voedingscentrum in 2023 nuanceerde bij visadviezen.

Een PubMed-studie uit juni 2025, ‘The relationship between prenatal PFAS and developmental delays’, volgde 1.200 moeder-kind paren en vond dat prenatale blootstelling aan PFAS, gemeten in bloedserum, geassocieerd is met vertraagde motorische en cognitieve mijlpalen bij baby’s. Meisjes bleken vatbaarder, met een odds ratio van 1,45 voor delays. Een andere studie uit augustus 2025, ‘PFAS exposures and child growth’, analyseerde 800 foetussen via echo’s en zag 5 procent lager geboortegewicht bij hoge PFAS-niveaus (boven 5 ng/ml in moedermelk-equivalent).

Wat betekent dit praktisch? PFAS verstoort hormonen, zoals schildklierfunctie, cruciaal voor babygroei. EFSA waarschuwt sinds 2022 voor geen veilige dosis bij hormoonverstoring. Gelukkig is de blootstelling uit groente laag vergeleken met andere bronnen en variatie houdt het beheersbaar. We raden aan om met je verloskundige in Dronten te praten als je je zorgen maakt – een simpele check geeft gemoedsrust. Het is realistisch om alert te zijn, maar onthoud: groente blijft een bron van vitaminen die je baby nodig heeft en als je af en toe eens snoepgroente hebt gegeten is het geen reden tot zorgen. Wél reden om vanaf nu te kiezen voor andere groenten dan snackgroenten.

Hoe beïnvloedt PFAS de ontwikkeling van je baby?

Je baby ontwikkelt zich razendsnel in je buik, met hersenen die neuronen aanmaken en organen die vormen krijgen. PFAS kan dat proces verstoren, vooral bij vroege blootstelling. Een studie uit januari 2025 op PubMed, ‘Effects of Early-life PFAS Exposure on Child Neurodevelopment’, onderzocht 1.500 kinderen tot twee jaar en linkte PFAS in navelstrengbloed aan verminderde taalvaardigheden (beta -0,12 op Bayley-scales) en meer gedragsproblemen, zoals hyperactiviteit (OR 1,28).

In Nederland bevestigt het RIVM in hun 2023-rapport dat PFAS het immuunsysteem verzwakt, met hogere infectierisico’s voor kleintjes. Voor foetussen betekent het mogelijk tragere hersengroei; een 2024-studie vond associaties met lagere IQ-scores (verschil van 2,5 punten per log-unit PFAS-toename). Waarom relevant? Omdat kinderen tot vier jaar, net als foetussen, minder enzymen hebben om toxines af te breken – hun inname per kilo lichaamsgewicht is hoger.

Denk aan het PAN-onderzoek: cyantraniliprole breekt af tot TFA, dat in grondwater zit en via groente terugkomt. Maar niet alle snoepgroenten hadden dit; 80 procent was schoon. Het onderstreept: één studie is een signaal, geen vonnis. Focus op wat je kunt doen, zoals biologische opties kiezen. Bij Verloskundigen Dronten zien we dat zwangeren in Dronten baat hebben bij zulke inzichten – het versterkt je vertrouwen in je keuzes. Baby’s gedijen bij een gebalanceerd dieet en jij speelt daarin de hoofdrol.

Waar komen PFAS-pesticiden in groenten vandaan?

PFAS-pesticiden, zoals fludioxonil en pyridalyl uit het 2025-onderzoek, ontstaan in de landbouw. Boeren spuiten ze om schimmels en insecten te weren, maar de chemicaliën blijven hangen in bodem en water. In Nederland steeg het gebruik met 67 procent tussen 2022 en 2025, volgens een CLM-rapport uit oktober 2025, met ruim 1.000 kilo PFAS-vervuiling per jaar in provincies als Utrecht.

De bron? Import: spirotetramat uit Portugal, waar het toegestaan is, terwijl Nederland het verbiedt op paprika. Ook lokaal: zes PFAS-pesticiden in grondwater boven de drinkwaternorm van 0,1 µg/l, getest in zeven provincies in 2025. Ze sijpelen in irrigatiewater en wortels, zoals bij Jumbo’s prosulfocarb. PFAS breekt niet af door hitte of wassen – het is persistent, vandaar de zorg bij het RIVM.

Voor zwangeren: via eten komt 90 procent van je PFAS-blootstelling, per RIVM 2023. Snoepgroenten zijn geen hoofdschuldige; vis en verpakte producten dragen meer bij. Het rapport noemt ook het cocktaileffect: acht stoffen in vier samples versterken risico’s. Positief: Nederlandse teelt is strenger en droog weer in 2025 verminderde sprays. Begrijpen van de keten helpt je: kies lokaal of biologisch om de cirkel te doorbreken. Zo draag je bij aan schonere velden voor toekomstige generaties.

Praktische stappen om PFAS-blootstelling te verkleinen

Je hoeft niet al je groente te dumpen – dat zou je en je baby tekortdoen aan foliumzuur en vezels. Begin met variatie: wissel snoeptomaten af met broccoli of spinazie, want geen groente heeft altijd residuen. Het Voedingscentrum raadt aan om minstens 200 gram groente per dag te eten en diversiteit halveert risico’s, per hun 2025-advies na het Kassa-onderzoek.

Kies biologisch waar mogelijk; PAN’s Eetwijzer markeert snoepgroenten als laag-risico in bio-varianten, zonder CfS-stoffen. Was alles grondig onder stromend water en schil waar het kan – dat haalt 50 procent oppervlakteresten weg, al niet bij PFAS. Voor kinderen: pureer zelf verse groente tot potjes, want die vallen onder de 0,01 mg/kg-norm.

Supermarkten als Jumbo en AH hanteren al interne limieten op 50 procent van MRL’s en promoten PlanetProof-teelt met minder sprays. Check etiketten op herkomst. Als verloskundige in Dronten adviseren we om je dieet te bespreken – samen stel je een plan op dat past bij jouw leven. Kleine aanpassingen, groot effect: zo geniet je zorgeloos van die knapperige hapjes.

Wat onthullen langetermijnstudies over PFAS-effecten?

Terug naar de wetenschap: een longitudinale studie uit 2025 op PubMed, ‘PFAS exposures and child growth from fetal life’, volgde 600 kinderen van zwangerschap tot vijf jaar. Prenatale PFAS correleerde met 3 procent hogere adipositas op kleuterleeftijd, gemeten via BMI-z-scores (beta 0,08). Een andere uit 2023 linkte het aan ADHD-symptomen, met OR 1,32 voor externaliserend gedrag.

In Nederland inventariseert het RIVM sinds 2023 PFAS in bloed van 2.000 burgers en vindt hogere niveaus bij zwangeren in landbouwgebieden. EFSA’s 2024-update waarschuwt voor cumulatieve risico’s: geen THI (tolerable health index) overschreden in NL, maar wel bij continue inname. Positief: stoppen met blootstelling verlaagt niveaus binnen maanden, per OECD 2021.

Voor je baby: neuroontwikkeling lijdt onder chronische PFAS, maar acute blootstelling uit één groente is verwaarloosbaar. Het PAN-rapport citeert EFSA 2013 over neurotoxiciteit bij lage doses. Het betekent: blijf eten, maar bewust. Deze inzichten evolueren, in 2025 pleiten drinkwaterbedrijven voor een verbod op PFAS-pesticiden, zoals Denemarken deed. Tot dan: jouw acties tellen mee in het grotere plaatje.

We hopen dat dit artikel je helderheid geeft over PFAS in snoepgroenten. Het 2025-onderzoek toont aan dat de meeste producten schoon zijn, maar waakzaamheid loont, vooral tijdens je zwangerschap. Blijf variëren, kies slim en geniet van de voedende power van groente. Bij Verloskundigen Dronten staan we voor je klaar met persoonlijk advies. Neem contact op met je verloskundige in Dronten voor een gesprek – kennis is je beste bondgenoot.

Met vriendelijke groet,

Verloskundigen Dronten
Adres: De Barrage 97, 8252 HR Dronten
Telefoon: 0321 382 473